Muska kelimesinin aslı “nüsha”dır. Arapça nüsha’dan Türkçeye bu şekilde değişerek geçmiştir. Buna Kuzey Afrika’da “hurz” Doğu Arabistan’da “hamaya”, “hafiz” yahut da “maâza” Türkiye’de “muska”, “nusha” veya “hamail” denir. Hadis ve fıkıh kitaplarında “rukye” olarak geçmektedir. Muska, genellikle olası bir hastalıktan korunmak veya tedavî amacıyla yazılarak taşınır. Çoğunlukla üçgen biçiminde meşin teneke gümüş ve altın kalplar içine konarak boyna asılır ya da kola takılır. Dört köşeli veya kalp biçiminde kaplara da konan hamail bütün İslâm dünyasında yaygın biçimde kullanılmaktadır.

 

Muskalara yalnızca sûre ayet hadis veya bir dua yazıldığı gibi Allah’ın meleklerin efsanevî kişilerin adları anlaşılmaz tılsımlı sözler simgeler yıldız işaretleri rakamlar rumuz ve işaretler insan ve hayvan resimleri ile garip harf şekilleri de yazılıp çizilmiştir. Sûre ayet hadis ve duanın yazıldığı muskalar, İslâm dönemine; diğerleri ise İslâm’dan önceki inanışlara aittir. Müslümanlar arasında muskalara 113. sûre olan Felak 114. sûre olan Nâs Yasin Fâtiha süreleri Âyetü’l-Kürsi (2/256) Âyetü’l-Arş (9/130) diğer çeşitli ayet hadis ve dualar yazılır.

 

İslâm fıkhı âlimleri zararı gideren şeyleri üçe ayırmışlardır: Birincisi açlık için ekmek yemek ve susuzluk için su içmek gibi kesin olanlarıdır. İkincisi tıbbî tedâvilerin bir kısmı gibi muhtemel (maznûn) olanlardır ve üçüncüsü de okuyarak tedâvi gibi etkisi ihtimalli olanlardır. Zararı gidereceği kesin olan şeyi kullanmak farz ve onu terk etmek haramdır. Muhtemel olanı yapmak iyidir. Ancak onu terk etmek haram değildir. Üçüncü türünü yapmak da caizdir. Dolayısıyla İslâm’a göre nazar korku ve benzeri bazı psikolojik hastalıklar için sûre ayet hadis ve duaları okumak ve yazıp bir yere asmak caiz kabul edilmiştir. Her şeyden önce İslâm dini insan sıhhâtinin korunmasına ve hastalandığı zaman tedâvî görmesine son derece önem vermiştir.

 

Hasta olan bir insanın dua etmesi ve okuması câiz olduğu gibi salih kimselere bunu yaptırmak da câizdir. Hz. Aişe (r.a)’dan şöyle rivâyet edilmiştir: Hz. Peygamber (s.a.s) hasta olan akrabalarının üzerine okuyarak sağ eliyle onları sıvazlar ve şöyle derdi: “Ey Allah’ım ey insanların Rabb’ı şu hastalığı götür şifâ ver şifâ veren Sensin. Senin vereceğin şifâdan başka şifâ yoktur. Hastalığı ortadan kaldıracak bir şifâ ver.”

 

Kül Tepe’de yürütülen arkeolojik kazılarda arkeologlar tarafından bir mezardan çıkarılan M.Ö 2. Bin ilk çeyrek dönemine ait altın muska  Kültür Bakanlığı ‘nın internet sitesinde sergilenmektedir.
Altın muskayı görmek için tıklayın

 

Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait Antalya Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen vefkler ve gümüş muskalar.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir